Mysikrólik jest maleńki, ale bardzo dzielny. Przeleci nad Bałtykiem i zje szkodniki z drzew. Poznaj najmniejszego ptaka Polski

Mysikrólik zwyczajny (Regulus regulus) to maleńki ptaszek, który dość powszechnie występuje w całej Polsce. Uchodzi za najmniejszego naszego ptaka, bijąc „o dziób” strzyżyka, ale ma mocną konkurencję w postaci zniczka. Długość ciała mysikrólika to ok. 9 cm i osiąga „imponującą” masę od 4,5 do 7 gramów, przy czym te ptaki najwięcej ważą jesienią, kiedy gromadzą zapas tłuszczu. Dla porównania – wróbel mierzy od 14 do 16 cm, więc ten mały ptak jest sporo większy od mysikrólika. Jeszcze lepsze wyobrażenie o jego posturze zyskamy, uświadamiając sobie, że jego masa to tyle, ile waży przeciętna łyżeczka cukru (5 g). Łyżeczka, nie łyżka. W Polsce mysikróliki są pod ochroną.

Mysikrólik ma okrągłe ciałko, stosunkowo dużą głowę z krótkim i ostrym dzióbkiem oraz krótki ogon. Pióra na ciele są szarooliwkowe, ciemniejsze na grzbiecie i jaśniejsze oraz bardziej szare na brzuchu. Na skrzydłach widoczne są czarne pióra, z dwoma białymi paskami. Bardzo charakterystyczna jest „korona” na głowach tych ptaków – czyli pasek biegnący przez środek głowy. U samic jest on żółty, w samców bardziej pomarańczowy, a u obu płci tak samo obramowany dwoma czarnymi paskami. Barwny czubek samce stroszą w trakcie zalotów, a także kiedy są zaniepokojone.

Do mysikrólika bardzo podobny jest zniczek. Przypomina go zarówno pod względem rozmiarów ciała, upierzenia, jak i zwyczajów. Jednak zniczek, choć występuje w Polsce, to nie na całym obszarze, jest też u nas mniej liczny niż mysikrólik (woli nieco cieplejszy klimat). Zniczek ma bardziej zielonkawe upierzenie grzbietu, ale te ptaki najłatwiej odróżnić patrząc na rysunek wokół ich oczu. Mysikrólik piórka wokół oka ma lekko rozjaśnione. Natomiast zniczek postawił na wyrazisty „makijaż” – przez oko biegnie wyraźna czarna kreska, a nad nią znajduje się biała „brewka”.

Sprawdź też: Jak wygląda kowalik? Ten mały ptak to pomocnik ogrodnika, który likwiduje szkodniki

Mysikrólik to wielbiciel drzew iglastych. Najbardziej odpowiadają mu świerki, ale lubi też jodły, nie wzgardzi również sosną. Najczęściej przebywa w gałęziach tych drzew, i to dość wysoko nad ziemią. Jest przy tym niezwykle energiczny i ruchliwy, więc jego obserwacja wymaga sporej dawki cierpliwości. Mysikrólik może również zamieszkać w ogrodzie lub miejskim parku, jeśli tylko znajdzie w nich swoje ulubione „choinki”.
Właśnie wśród takich drzew można też usłyszeć śpiewy mysikrólika, a ich melodie rozlegają się nie tylko wiosną, lecz również o innych porach roku (łącznie z zimą).

Mysikrólik to zdecydowany mięsożerca. Jego pokarm stanowią przeróżne drobne owady i pajęczaki oraz ich jaja, larwy i poczwarki, które znajduje na gałęziach i pniach drzew. W odróżnieniu od wielu owadożernych ptaków, które zimą przechodzą na bardziej roślinny pokarm, mysikrólik pozostaje przy swoim jadłospisie, pracowicie poszukując zimujących owadów i ich poczwarek w różnych zakamarkach gałązek. To wytrwały i skuteczny „czyściciel” drzew. Z tego powodu mysikróliki nie są częstymi gośćmi w karmikach, choć czasem stowarzyszają się z różnymi sikorkami. Uzupełnieniem menu tych ptaków są nasiona sosny i innych iglaków.

Czytaj też: Niektórzy ogrodnicy ich nie lubią, ale szpaki to pożyteczne ptaki. Jedzą nie tylko owoce, ale szkodniki też. Poznaj te wesołe ptaki

Choć obyczaje związane z gniazdowaniem mysikrólików nie są do końca poznane, to wiadomo, że często osiedlają się w swoim sąsiedztwie, w większych grupach. Tworzą też mocne gniazda o ciekawej konstrukcji, a budowa trwa aż 3 tygodnie. Gniazdo znajduje się przeważnie dość wysoko na drzewie, ale na nie na mocnej gałęzi, tylko pod nią. Konstrukcja jest podwieszona na dwóch cieńszych gałązkach i składa się z trzech warstw wykonanych z różnych materiałów (takich jak mech, porosty, drobne piórka, włosie). Co ciekawe ptaki używają pajęczyn i oprzędów owadów do podczepienia konstrukcji do gałązek. W budowie uczestniczą oboje przyszli rodzice, ale większość prac wykonuje samica.
Mysikróliki żyją w parach i mają po dwa lęgi w roku (w maju i czerwcu). Przy czym starsze rodzeństwo pozostaje przy rodzinie, a jesienią ptaki łączą się w większe stada.

Część polskich mysikrólików odlatuje do południowej Europy i północnej Afryki, jednak ptaków wcale nie ubywa, bo do Polski przylatują ptaki z północy. Te dzielne maluchy są w stanie przelecieć nad Bałtykiem, a miejsca do odpoczynku tam nie mają. Dlatego jesienią w północnej Polsce można napotkać mysikróliki, które przysiadają, gdzie mogą i nie płoszy ich obecność człowieka. Są po prostu zmęczone lotem. Jak pomóc takim wycieńczonym ptaszkom? Jak podaje portal ekologia.pl:

Co należy wówczas zrobić, gdy spotkamy taką skrzydlatą znajdę? Przede wszystkim ogrzać, np. włożyć pod koszulę lub wziąć do domu w pudełeczku, żeby po był przez chwilę w domowej temperaturze. W innym przypadku warto podać takiemu osobnikowi 5% lub 9% roztwór glukozy pipetą do dzioba, po czym odłożyć w bezpieczne miejsce i odczekać chwilę aż ptak zacznie być bardzo żywotny. Wówczas mysikrólika z czystym sumieniem należy wypuścić.

Nazwa mysikrólik nie ma nic wspólnego ze skrzyżowaniem myszy z królikiem – zwierzęciem. Królik jest tutaj zdrobnieniem od króla – władcy (jest to widoczne również w łacińskiej nazwie – regulus). Rzeczywiście do tych ptaków zdrobnienia pasują wyjątkowo, a i nie bez znaczenia jest „korona” na ich głowach. Natomiast związek z myszami pozostaje niejasny. Może nawiązywać do niewielkich rozmiarów tego ssaka i trochę podobnej ruchliwości mysikrólika myszkującego po gałęziach w poszukiwaniu „robaczków”.
Z kolei z nazwy „mysikrólik”, korzysta sporo firm i instytucji, od związanych z modą, po leśne przedszkola, czy fundację zajmującą się pomocą dzikim zwierzętom.

Wybrane źródła
Kruszewicz, A., Ptaki Polski od A do Ż, Warszawa 2012
przygodyprzyrody.pl
ptaki.info