Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Bożena Żelazowska odwiedziła Opolszczyznę. Opolska katedra jest dla niej priorytetem

Mateusz Majnusz: Poniedziałek spędziła pani w województwie opolskim. Jaki był cel tej wizyty?

Bożena Żelazowska: Dzisiejsza wizyta była niezwykle intensywna i skupiała się na wielu aspektach ochrony dziedzictwa kulturowego naszego kraju. Odwiedziliśmy kilka gmin w tym m.in. Byczynę, gdzie mieliśmy okazję spotkać się z lokalnymi włodarzami i omówić z nimi plany dotyczące ochrony i promocji zabytków. Szczególnie bliskie mojemu sercu były odwiedziny przy opolskiej katedrze, która niestety jest nieczynna od ponad dwóch lat. Prace konserwatorskie, które tam się odbywają, mają kluczowe znaczenie dla zachowania tego obiektu dla przyszłych pokoleń. Dzięki zaangażowaniu i determinacji pani Moniki Ożóg, wojewódzkiej konserwator zabytków, udało się znaleźć kompromis, który pozwoli na przyspieszenie prac. Jestem pełna nadziei, że dzięki wspólnym wysiłkom, ten wyjątkowy zabytek zostanie wkrótce ponownie udostępniony społeczności.

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego od lat angażuje się w finansowe wspieranie konserwacji zabytków. Czy w najbliższych latach możemy spodziewać się kontynuacji tych działań, zwłaszcza w kontekście katedry?

Nasze dziedzictwo kulturowe jest absolutnie fundamentalne dla tożsamości narodowej i pamięci historycznej, a Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest głęboko zaangażowane w jego ochronę. Tak, zdecydowanie możemy zapewnić, że wsparcie dla konserwacji zabytków, w tym dla katedry, będzie kontynuowane. Ostatnie odkrycia archeologiczne na terenie katedry jeszcze bardziej podkreśliły jej wartość i znaczenie, a to oznacza, że potrzebne są dodatkowe prace i fundusze. Będziemy kontynuować nasze wysiłki, by zapewnić odpowiednie finansowanie nie tylko z budżetu państwa, ale również z innych źródeł, w tym funduszy unijnych.

W ostatnim czasie pojawiły się głosy krytyki wobec Moniki Ożóg, dotyczące jej kompetencji jako wojewódzkiego konserwatora zabytków. Przypomniano jej plagiat z 2018 roku, gdy starała się o stanowisko dyrektora Muzeum Śląska Opolskiego. Politycy partii Razem oraz przedstawiciele Komitetu Obrony Demokracji podczas obrad komisji kultury krytykowali rząd za tę nominację.

Te krytyczne głosy, w mojej opinii, są nie tylko nieuzasadnione, ale także krzywdzące. Pozwolę sobie stanowczo podkreślić, że pani dr hab. Monika Ożóg jest wybitnym specjalistą w swojej dziedzinie, posiadającym nie tylko odpowiednią wiedzę i umiejętności, ale również doświadczenie praktyczne, które jest niezbędne do skutecznego pełnienia funkcji wojewódzkiego konserwatora zabytków. Jej dotychczasowa praca, w tym osiągnięcia i podejmowane decyzje, wyraźnie świadczą o jej wysokiej kompetencji oraz głębokim zaangażowaniu w ochronę naszego dziedzictwa kulturowego. Przełamanie impasu w sprawie katedry, o którym wspomniałam, jest doskonałym przykładem jej zdolności do znajdowania rozwiązań, nawet w najtrudniejszych sytuacjach.

Pani Monika Ożóg doskonale rozumie, że ochrona zabytków wymaga współpracy między różnymi stronami, w tym między instytucjami państwowymi, kościołem, naukowcami, a także społecznością lokalną. Jej podejście jest zawsze zrównoważone i oparte na szacunku dla wszystkich perspektyw, co jest kluczowe w jej roli. Zdecydowanie staję w obronie pani Ożóg, ponieważ jej praca i osiągnięcia mówią same za siebie.

Pojawiały się także obawy, że ze względu na specjalizację doktor Ożóg w dziedzinie konserwacji kościołów, jej decyzje mogą być stronnicze. Szczególnie w kontekście ekspozycji odkryć archeologicznych w katedrze. Strona kościelna od początku była bowiem do tego bardzo niechętna i sceptyczna.

Obawy te, jak się okazało, były absolutnie bezpodstawne. Pani Monika Ożóg wykazała, że jest profesjonalistką w najpełniejszym tego słowa znaczeniu, podchodząc do swojej pracy z należytą starannością i obiektywizmem. Jej działania w zakresie ekspozycji odkryć archeologicznych w opolskiej katedrze przyczyniły się do ochrony zabytków i promocji obiektów o wartości historycznej, które nie były wcześniej wystarczająco doceniane. A z drugiej strony, jej praca podkreśliła znaczenie zabytków nie tylko jako obiektów kultu, ale również jako elementów naszej wspólnej historii i kultury.

Dzięki jej umiejętnościom w zakresie mediacji, udało się osiągnąć ważny kompromis, który zadowolił zarówno stronę kościelną, jak i naukowców, pozwalając na kontynuację ważnych badań archeologicznych i konserwatorskich. Pani Ożóg doskonale rozumie, że misja ochrony dziedzictwa kulturowego wykracza poza podziały i wymaga współpracy na wielu poziomach. Jej dotychczasowe zaangażowanie i praca, a przypomnę, że trwa dopiero od lutego, czyli niecałe dwa miesiące są najlepszym dowodem na to, że obawy te były nieuzasadnione.

Ostatnie pytanie dotyczy planów finansowania i promocji dziedzictwa kulturowego na Opolszczyźnie. Czy już wiadomo, na co ministerstwo przeznaczy środki?

Opolszczyzna posiada unikalne zabytki i miejsca o ogromnej wartości kulturowej i historycznej, które zasługują na ochronę i promocję. Aktualnie pracujemy nad kolejnymi programami finansowania, które mają na celu nie tylko ochronę, ale i promocję dziedzictwa kulturowego w regionie. Na razie jest jednak zbyt wcześnie, by przesądzać, które konkretne zabytki otrzymają wsparcie finansowe. Mamy świadomość, że nie wszystkie projekty mogą zostać zrealizowane od razu, ale dzięki systematycznemu planowaniu i pozyskiwaniu środków zarówno z krajowych, jak i unijnych funduszy, będziemy mogli stopniowo realizować nasze cele.